Bijna iedereen eet dagelijks wel een boterham. De gemiddelde Belg eet zelfs meer dan 4 sneetjes brood per dag. Brood wordt verkocht in heel veel verschillende soorten en we hebben allemaal zo onze favoriete broodsoort. Eén van de broodsoorten die steeds meer aan populariteit wint, is zuurdesembrood. Maar wat is zuurdesembrood nu eigenlijk en waarom is het zo populair?
De oorsprong van zuurdesembrood
Mensen eten al brood sinds de prehistorie. Door graankorrels te breken met een steen en te vermengen met water ontstond deeg. Dit werd gedroogd in de zon en zo ontstond brood. De Egyptenaren waren de eersten die op het idee kwamen om zuurdesembrood te bakken. Zo kwam zuurdesem vanuit Noord-Afrika in het oosten terecht. De Grieken introduceerden de desem weer in Europa en ontdekkingsreiziger Columbus bracht zuurdesem mee naar Amerika. Zo werd het brood langzaam over de hele wereld bekend.
Wat is zuurdesem nu precies?
Zuurdesem bestaat uit slechts 2 ingrediënten: Meel en water. Dat lijkt simpel, maar schijn bedriegt. De smaak wordt beïnvloed door de luchtvochtigheid, temperatuur en aanwezige bacteriën in de omgeving. Daarom smaakt een zuurdesembrood uit Antwerpen anders dan een zuurdesembrood gebakken in Gent. Zuurdesembrood maken is vakwerk en een tijdrovende klus. Wil je het zelf ook proberen? We leggen de stappen aan je uit:
- Maak een papje van 100 gram meel met 100 milliliter water.
- Giet het papje in een glazen pot of plastic kan en dek het af met plastic waar je gaatjes in prikt.
- Zet het mengsel weg op de vensterbank. Nooit in de koelkast, altijd op kamertemperatuur.
- Roer 2x tot 3 x per dag je papje eventjes om.
- Na 3 of 4 dagen gaat het papje bubbelen. Zodra je bubbels ziet, voeg je opnieuw 100 gram meel en 100 milliliter water toe. Het papje ruikt nu zurig en dat is precies de bedoeling.
- Wanneer je een bubbelend, zurig ruikend, papje hebt, haal je de helft eruit en voeg je dagelijks gelijke delen meel en water toe (100 gram en 100 milliliter bijvoorbeeld).
Natuurlijke fermentatie en de starter
Het bubbelen van het papje komt door bacteriën in de lucht. Dat klinkt misschien een beetje vies, maar het is heel natuurlijk. Het water vergist spontaan met het meel, dit heet fermentatie. Zuurdesembrood, is dus brood waar geen gist aan wordt toegevoegd. Het vergist uit zichzelf.
Het deel dat je eruit haalt heet de starter of de desem. Deze starter kun je bakken in de koekenpan, dan heb je al direct je eerste zelfgemaakte zuurdesembrood. Door de starter dagelijks te voeren met water en meel maak je elke keer opnieuw desem.
Is zuurdesembrood gezond brood?
Zuurdesembrood is populair. Er komen doorlopend nieuwe diëten op de markt en bij veel diëten werd brood van de lijst geschrapt. Als vervanger van brood met toegevoegde gist, eten we steeds vaker zuurdesembrood. Ook bakken steeds meer mensen hun eigen zuurdesembrood. Is zuurdesembrood nu echt gezond? De meningen zijn verdeeld:
- Het voedingscentrum zegt het volgende: Bij natuurlijke fermentatie ontstaan stoffen die een positief effect kunnen hebben op onze gezondheid. Deze stoffen worden beter door het lichaam opgenomen. De wetenschap heeft nog niet aangetoond dat het eten van zuurdesembrood gezonder is dan brood met toegevoegde gist.
- De Israëlische wetenschappers Segal en Elinav, lieten een groep van 20 proefpersonen een week lang enkel wit brood, danwel enkel zuurdesembrood eten. Na afloop werd van elke proefpersoon de bloedwaarden uitgebreid bekeken. Er bleek geen enkel verschil te zijn tussen de zuurdesem en de wit brood eters.
- Zuurdesembrood bevat weinig fytinezuur. Dat is mooi want fytinezuur vermindert de opname van ijzer, zink en calcium in je lichaam. Door het eten van zuurdesembrood kan je lichaam dus makkelijker de aanwezige mineralen opnemen.
- Volgens Italiaans onderzoek is zuurdesem makkelijker verteerbaar voor mensen met een glutenintolerantie. Zuurdesem bevat minder gluten maar zuurdesem is niet glutenvrij. Je kunt het wel zelf bereiden met glutenvrij meel natuurlijk.
Zonder voldoende wetenschappelijk bewijs blijft zuurdesembrood net zo gezond als elk ander brood. Waarbij volkorenbrood de meest gezonde variant is vanwege de vele vezels.
De veelzijdigheid van zuurdesem
Met zuurdesemdeeg kun je eigenlijk alles maken. Nu je weet hoe je zelf je eigen desem kunt maken, kun je aan de slag met bakken. Wat dacht je van zuurdesem pannenkoeken of pizza’s met een bodem van zuurdesem? Of gebruik je starter voor het maken van een bodem voor je quiche bijvoorbeeld. Voor hartige wraps voeg je simpelweg wat geschaafde kaas toe. En voor de lunch bak je knapperige zuurdesemcrackers met sesamzaadjes. Geen zin om zelf in de keuken te staan? Dan koop je al je zuurdesemproducten gewoon gemakkelijk bij de bakker.